In veel van de coachtrajecten die ik begeleid valt het me op dat ‘angst’ centraal staat. Vaak wordt niet direct het woord ‘angst’ gebruikt, maar het is wel aanwezig in de zin van je zorgen maken over wat er komen gaat of denken niet te weten hoe om te gaan met wat er kan gaan gebeuren. Coachees blijken verschillende strategieën te gebruiken die ik vroeger zelf ook toepaste, bijvoorbeeld het denken in scenario’s langs de lijnen van ‘als mijn gesprekspartner dit gaat zeggen of doen, dan reageer ik zo’. Of je voorbereiden op het ergste, zodat je in ieder geval niet verrast kunt worden. Het geeft vaak een (illusoir) gevoel van controle, houvast of zekerheid.

Wat je dan eigenlijk aan het doen bent is veel denken, niet alleen heb je gedachten over een situatie of gesprek, maar ook gedachten óver die gedachten. Met als resultaat dat je aandacht volledig is gericht op alles wat zich in je hoofd afspeelt.

Eén van de mogelijkheden om met deze uiting van angst om te gaan is om het waarheidsgehalte van de gedachten te onderzoeken alsook bewust te worden van de effectiviteit van die gedachten. Methoden als The Work van Byron Katie en de RET (rationeel emotieve therapie) zijn hierop gericht. Het effect is wel nóg meer denken.

Transformational Presence heeft me hierin een andere manier aangereikt, zonder dat het zich bezighoudt met de minder effectieve kanten van teveel denken. Het richt zich op ‘whole-mind’-denken (eenvoudig gezegd betrekt het ook de hart- en buikintelligentie) en het ‘whole-being’-bewustzijn (lichaamsgewaarwordingen en -intelligentie). Transformational Presence helpt je je aandacht te verschuiven naar andere bronnen van informatie en je hoofd enkel in te zetten waar het goed in is (o.a. categoriseren, analyseren, plannen maken).

Nu zag ik onlangs een boeiende parallel. Ik lees namelijk op dit moment een razend interessant boek: ‘Leef zonder angst. Overwin angst en zorgen met metacognitieve therapie’ van de Deense auteur Pia Callesen. Waar gaat dit boek in het kort over? Ik citeer: ‘Metacognitieve therapie richt zich in de eerste plaats op het begrenzen van het denken en het zich zorgen maken. (…) Het ‘graaft niet in de negatieve ervaringen en probeert niet om negatieve gedachten te stoppen. De therapie bestaat eruit om te leren dat gedachten komen en gaan en om te leren minder te denken. De metacognitieve therapie houdt zich bezig met de strategieën die wij hebben ontwikkeld voor onze gedachten en gevoelens, met hoe wij ons denken en ons handelen reguleren. Hoeveel denken wij wanneer het goed gaat? Hoeveel denken wij wanneer het minder goed gaat? (…) De methode is gebaseerd op het principe dat we kunnen leren onze aandacht te sturen en dat we de tijd die we ons met onze gedachten bezighouden kunnen reduceren, of het nu goed met ons gaat of beroerd’. (p.42).

Uit wetenschappelijk onderzoek, dat wordt geciteerd in het boek, blijkt dat deze methode een stuk effectiever is dan de eerdere methodes waarin juist de gedachten worden geanalyseerd en nader onderzocht.

De gerapporteerde effecten zijn meer innerlijke rust, zelfverzekerdheid en vertrouwen, precies de elementen die steevast door deelnemers worden genoemd als ik hen vraag wat Transformational Presence hen heeft gebracht. Het zou dus zo maar kunnen zijn dat Transformational Presence, hoewel geen therapie, langs soortgelijke weg (sturen van je aandacht, uit het hoofd, in het lichaam) soortgelijke effecten sorteert.

Wat ik hier vooral in opmerk is dat beide benaderingen het organische, hoe het leven zich vanzelf ontwikkelt en het zelf-herstellende vermogen van ons lichamelijk systeem vrij maakt of mogelijk maakt. Het natuurlijke beloop van dingen krijgt de ruimte zonder dat ons denken in de weg staat.

Waar richt jij je aandacht doorgaans op? Welke gewoonten heb je hierin? Als je herkent dat je vaak ‘in je hoofd zit’, verschuif dan je aandacht eens bewust naar je lichaam: wat word je dan gewaar? Oefen jezelf deze week eens in het afstand nemen van je gedachten, deze waar te nemen om vervolgens je aandacht te verschuiven naar wat je in het moment waarneemt.

Ik ben benieuwd wat je ontdekt.

Ik wens je daarbij veel plezier!