Onlangs had ik een coachsessie met een teamcoach, Erik*, die werkzaam is binnen een grote onderwijsorganisatie. Hij is nog redelijk nieuw in deze rol en de eerste vraag die hij wilde onderzoeken was een vraag die van toepassing is op alle interne coaches in organisaties: hoe breng ik balans aan tussen enerzijds reactief zijn (ingaan op coachvragen die gesteld worden) en anderzijds pro-actief thema’s aan de orde stellen die spelen en aandacht behoeven teneinde de organisatie te laten groeien?

In dit kader wilde hij eerst een overzicht krijgen van de ontwikkelingsthema’s die spelen in de organisatie. Om dan van daaruit te gaan kijken hoe hij deze zou gaan aanpakken. Samen verkenden we de centrale ontwikkelingsthema’s die spelen binnen de academie waar hij werkzaam voor is, zowel op teamniveau als op het niveau van de individuele medewerker.

We kwamen uit op de volgende zes thema’s:

1. Het nemen van verantwoordelijkheid en durven te gaan staan voor je eigen inbreng en visie (in plaats van verschuilen, afwachten of duiken).
2. Het vermogen ontwikkelen zo breed mogelijk te blijven kijken, oordeelloos te kunnen waarnemen en nieuwsgierig te blijven (in plaats van tunnelvisie en eigen stokpaardjes berijden).
3. Bewust te zijn waar je je aandacht op richt in termen van verleden (analyseren van oorzaken, verklaren, verdedigen), heden en toekomst (aanvoelen van potentieel en de ontwikkelingsstroom die al gaande is).
4. Moeten presteren versus mogen leren (van jezelf). Met andere woorden, jezelf druk opleggen versus mogen verkennen en gaan ontdekken (fixed mindset versus growth mindset).
5. Bewust te zijn welke rol je doorgaans aanneemt in de interactie met een collega: ben je coach of eerder expert of adviseur? En welke rol is eigenlijk het meest dienend?
6. Zelfverzekerdheid uitstralen vanuit wie je bent versus zelfvertrouwen volledig gebaseerd op je kennis en ervaring.

Hij merkte terecht op dat als je jezelf toestaat te leren en te ontdekken (thema 4) dat er ook meer ontspanning komt in het nemen van verantwoordelijkheid en het gaan staan voor wat je in te brengen hebt (1). Je zelfverzekerdheid neemt toe (6) en je bent eerder voorwaarts gericht in plaats van de neiging te blijven hangen in het verleden (3). Ook ben je dan meer en beter in staat om nieuwsgierig situaties tegemoet te treden (2), hetgeen je weer helpt om makkelijker de rol van coach op te nemen (5).

Toen hij dit onderliggende basisthema van ‘mogen leren versus moeten presteren’ eens door zich heen liet gaan ontstond er plots een inzicht: ‘Ik heb weinig geduld. Ik heb de neiging om snelheid te creëren en dan ook soms dingen over te nemen die niet van mij zijn. Hmm, mijn resultaatgerichtheid zit me dan in de weg.’

‘In hoeverre mag je van jezelf leren?’ vroeg ik hem. ‘Of vind je dat je dingen al van tevoren moet weten of door hebben?’

Hierin staat Erik niet alleen. De crux zit in het bewustzijn als coach, of je nu een interne of externe coach bent, dat je zélf ook het één en ander te doen hebt op dit thema: wat zijn je eigen valkuilen t.a.v. denken te moeten presteren? Hoe ziet dat er bij jezelf uit? Denk je ‘de juiste vraag’ te moeten stellen? Wil je voldoen aan bepaalde, al dan niet uitgesproken, verwachtingen? Streef je, al dan niet bewust, een bepaald resultaat na?

Hoe meer zicht je bij jezelf op dit thema hebt, hoe eerder en beter je soortgelijk gedrag of gedrag dat past bij dit thema bij de ander kunt waarnemen. Hoe effectiever je hierop als coach kunt inspelen.

Nog een paar voorbeelden waarin ‘moeten presteren’ en ‘van jezelf mogen ontdekken en leren’ zich uiten:

• Wil je het per sé goed doen of ben je nieuwsgierig?
• Zoek je houvast en wil je grip of controle hebben of laat je los en ben je ontspannen?
• Denk je in scenario’s of ontdek je met een open mind wat er is, er op vertrouwend dat je een adequate respons hebt?
• Neem je het probleem of de uitdaging als uitgangspunt of het (verborgen) potentieel?

Hoe speelt dit thema bij jou? Waar richt jij je aandacht op?

Gun jezelf deze week eens wat tijd en ruimte om hier met aandacht bij stil te staan. Kies dan bewust om te mogen leren en ontdekken en merk dan op wat het je brengt.

Ik wens je veel ontdekkingsplezier!

*naam geanonimiseerd